ร้อยเอ็ด เดิมเป็นเมืองใหญ่ เจริญรุ่งเรืองมาก มีประตูเมืองถึง 11 ประตู เมืองขึ้น 11 เมืองเรียกว่า เมืองสาเกตนคร หรืออาณาจักรกุลุนทะนคร เป็นอาณาจักรที่จัดระบบการปกครองแตกต่างไปจากอาณาจักรอื่น ๆ ต่อมาในสมัยของพระเจ้าชัยเชษฐาธรรมิกราช สมัยผาแดง อาณาจักรกุลนทะนคร อันมีเมืองสาเกตุนครเป็นเมืองหลวง เริ่มเสื่อมอำนาจลงจนกระทั่งเสียเมืองพระเจ้าสุริยวงศาธรรมิกราชถูกสำเร็จโทษ นางรัตนเทวี และท้าวสังวิชราชโอรสและท้าวกางโฮงหนีไปอยู่เมืองเวียงคุกแขวงเมืองเวียงจันทน์ อาณาจักรกุลนทะ และสาเกตนครก็ถึงกาลวิบัติ เมืองอาณาจักรกุลุนทะเสื่อมลง เมืองสาเกตนครก็กลายเป็นเมืองร้างมาช้านาน บริเวณบึงรอบสระคูเมืองมีต้นผักกุ่มขึ้นทั่วไป จนเรียกว่า "บ้านกุ่มฮ้าง" และมาปรากฎเป็นเมืองร้อยเอ็ดเมืองอาจารย์แก้ว ท้าวมืด ท้าวธน ยกบ้านกุ่มขึ้นเป็นเมืองร้อยเอ็ดในภายหลัง
     อำเภอเมืองร้อยเอ็ด ก่อนยกฐานะเป็นอำเภอเดิมเป็นเมืองเรียกชื่อเมืองร้อยเอ็ด ได้ประกาศยกฐานะเป็นอำเภอ เมือ พ.ศ.2451 ได้สร้างที่ว่าการอำเภอขึ้น พ.ศ.2457 เป็นอาคารไม้ชั้นเดียวตั้งอยู่ที่สนามหน้าศาลากลางจังหวัดร้อยเอ็ดในปัจจุบัน ต่อมาได้ย้ายไปก่อสร้างในที่ดินราชพัสดุแปลงหมายเลข 2671 เนื้อที่ 8 ไร่ 1 งาน 10 ตาราวา เป็นอาคารไม้ 2 ชั้น ซึ่งเป็นที่ตั้งปัจจุบันและได้มีการก่อสร้างเป็นอาคารอิฐฉาบปูน 2 ชั้น ตามแบบของกรมโยธาธิการและผังเมือง

      ลักษณะที่ตั้ง
      อำเภอเมืองร้อยเอ็ด  ตั้งอยู่ตอนกลางของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ  ห่างจากกรุงเทพมหานคร ประมาณ 550 กิโลเมตร เนื้อที่ทั้งหมดประมาณ 440.70 ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ 275,437.40 ไร่
            ทิศเหนือ             ติดต่อกับ   อำเภอจังหาร
            ทิศใต้                 ติดต่อกับ   อำเภอจตุรพักตรพิมาน
            ทิศตะวันออก       ติดต่อกับ   อำเภอธวัชบุรี   และอำเภออาจสามารถ
            ทิศตะวันตก         ติกต่อกับ   อำเภอศรีสมเด็จ  และอำเภอเมืองมหาสารคาม
     การปกครอง
     1.แบ่งเขตการปกครองตาม พ.ร.บ.ลักษณะปกครองท้องที่ พ.ศ.2457 เป็น 14 ตำบล 201 หมู่บ้าน
     2.เทศบาลเมือง 1 แห่ง  คือ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด